ΚΙΣΣΑΒΟΣ - Αγναντεύοντας το Αιγαίο

Ο Κίσσαβος (αλλιώς «Όσσα») από μακριά συναρπάζει. Η κορυφή σχηματίζει μια σχεδόν τέλεια, φυσική πυραμίδα, με ένα «αιώνιο» συννεφάκι να την καπελώνει. Στα «αλπικά» υψόμετρα, μερικές εκατοντάδες μέτρα κάτω από την κορυφή του Προφήτη Ηλία (1978 μ.) είναι γυμνός, αλλά δεν «αγριεύει» το μάτι με τις ομαλές του κλίσεις. Σε σύγκριση με τον γειτονικό Όλυμπο (πάντα θα γίνεται αυτή η σύγκριση!), είναι πιο «φιλικός» και πιο κοντά στα ανθρώπινα μέτρα.

Από κοντά και σε χαμηλότερα υψόμετρα, είναι ακόμα πιο εντυπωσιακός. Τα πυκνά του δάση και η πλούσια χλωρίδα του, του έχουν προσδώσει τον χαρακτηρισμό «βοτανόκηπος». Οι συχνές ομίχλες που τον καλύπτουν και τα πολλά τρεχούμενα νερά, του προσδίδουν ένα παραμυθένιο χαρακτήρα και έχουν εξάψει την ανθρώπινη φαντασία από αρχαιοτάτων χρόνων. Ουκ ολίγοι είναι οι μύθοι που έχουν συνδεθεί μαζί του. Κατά καιρούς θεωρήθηκε η Γενέτειρα των Νυμφών, ο επιθανάτιος τόπος του ημίθεου Ηρακλή και πιθανός τόπος μετάβασης της θεάς Δήμητρας στον Κάτω Κόσμο. 

Το σκηνικό συμπληρώνει μια συστάδα γραφικά χωριά, η εκπληκτική θέα στο Αιγαίο Πέλαγος και η εγγύτητα με μερικές από τις πιο δημοφιλείς παραλίες της Λάρισας. Εδώ, το δίλημμα «βουνό ή θάλασσα» δεν τίθεται καν, ο επισκέπτης μπορεί να έχει και τα δύο! Θα βρει, επίσης, ένα μέρος με ήπια τουριστική ανάπτυξη, ιδανικό γι’ αυτούς που αναζητούν ήσυχες διακοπές και επαφή με τη φύση, καθώς ο Κίσσαβος προσφέρεται για πλήθος υπαίθριων δραστηριοτήτων (πεζοπορία, ποδηλασία, canyoning κλπ.)

Image

Η Αρχοντική Αγιά

Η περιήγηση στον Κίσσαβο, ξεκινάει από τους πρόποδες του, από την «πρωτεύουσα» του, την Αγιά («πρωτεύουσα», επίσης, των παραλίων και του Μαυροβουνίου). Η διαχρονικά πλούσια κωμόπολη οφείλει την ανάπτυξη της στην εύφορη γη που την περιβάλλει. Τον 17^ο και 18^ο αιώνα ήταν σπουδαίο κέντρο παραγωγής βαμβακιού και μεταξιού. Μάρτυρες αυτής της παλιάς ευημερίας είναι τα δεκάδες αρχοντικά της «Άνω Πόλης», αυτά των Αλεξούλη (Καλυψούς), Πετράκη, Αντωνίου, Ευστρατιάδη, Ευρούδη, Τζιτζιλιέρη, ο πύργος του Καλόγερου κ.α.. Τα περισσότερα από αυτά θα τα βρείτε στην οδό 25^ης Μαρτίου. Ο σύγχρονος πλούτος οφείλεται κυρίως στα κεράσια, τα αχλάδια και τα μήλα. Ειδικά τα μήλα τα «γιορτάζουν» με ειδικές εκδηλώσεις κάθε Σεπτέμβρη. Η καθημερινότητα κυλάει με αρκετά έντονους ρυθμούς γύρω από την κεντρική πλατεία και τον εμπορικό πεζόδρομο που ξεκινάει από αυτήν. Πολύ κοντά βρίσκεται ο ναός του πολιούχου Αγίου Αντωνίου. Πίσω από το ιερό του αξίζει να αναζητήσετε τις αλυσίδες-δέστρες, όπου λέγεται ότι έδεναν μέχρι τις αρχές του 20^ου αιώνα τους τρελούς και τους «δαιμονισμένους» για να «θεραπευτούν. Λίγο έξω από την Αγιά, στα ανατολικά βρίσκεται ένα σημαντικό θρησκευτικό μνημείο, η μονή Αγίου Παντελεήμονα, με καθολικό του 1292. 

Image

Στις Νότιες Πλαγιές

Πολύ κοντά, στα δυτικά, σχεδόν εφαπτόμενο με την Αγιά, βρίσκεται ένα από τα πιο διάσημα χωριά του Κισσάβου, το Μεταξοχώρι (παλιά σλαβική ονομασία «Ρέτσιανη», δηλαδή «Ποταμοχώρι»). Η σύγχρονη ονομασία του οφείλεται στην ανάπτυξη της σηροτροφίας κατά τον 17^ο-18^ο αιώνα, που «κληροδότησε» το χωριό με υπέροχα αρχοντικά και «κουκουλόσπιτα». Το Μεταξοχώρι δικαιολογεί απόλυτα τη φήμη του με την εξαιρετική αρχιτεκτονική του, τη μοναδική του ατμόσφαιρα και την υπέροχη πλατεία του δίπλα στον Άμυρο ποταμό. Τις τελευταίες δεκαετίες αποκαλείται συχνά το «χωριό των καλλιτεχνών», καθώς το έχουν επιλέξει ως μόνιμη κατοικία, πολλοί άνθρωποι της τέχνης.

Λίγο ψηλότερα, το γειτονικό Μεγαλόβρυσο (παλιά ονομασία «Νιβόλιανη») τείνει να αποκτήσει κι αυτό τον δικό του καλλιτεχνικό «αέρα», ειδικά από τη στιγμή που ο κορυφαίος Λαρισαίος δημιουργός, Θανάσης Παπακωνσταντίνου, αποφάσισε να στήσει εδώ το στούντιο ηχογραφήσεων «Αχός». Ούτως ή άλλως, το Μεγαλόβρυσο είναι ένα πανέμορφο χωριό με πολλά πέτρινα σπίτια, κτισμένα, όπως λένε από Ηπειρώτες μάστορες. Από εδώ θα μπορούσατε να συνεχίσετε προς τα ανατολικά, προς το πιο μεγάλο και «ζωντανό» χωριό του Κισσάβου, τη Μελιβοία, όμως πριν από αυτό αξίζει ένα «πισωγύρισμα» προς τα δυτικά, μέχρι το ψηλότερο χωριό του Κισσάβου, την Ανατολή (παλιά ονομασία «Σελίτσανη»), σε υψόμετρο 960 μέτρων. Αρκετοί Λαρισαίοι έχουν εδώ τα εξοχικά τους, σε ένα χωριό που ήταν ξακουστός παραθεριστικός οικισμός από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Αναζητήστε το πέτρινο γεφύρι του 1860, τον ναό του Αγ. Γεωργίου με τα φλογόσχημα παράθυρα και το αξιόλογο μουσείο. Λίγα χιλιόμετρα δυτικά του χωριού βρίσκεται το νέο μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου, πλάι στο ερειπωμένο του 1550, με μοναχές από όλες τις γωνιές του κόσμου, οι οποίες έχουν αναπτύξει σημαντική οικολογική-αγροτουριστική δράση. Ανάμεσα στο μοναστήρι και το χωριό ξεκινάει δύσβατος χωματόδρομος, ο οποίος από την άνοιξη και μετά (και μόνο με off road όχημα) οδηγεί σε εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις-κεραίες του ΟΤΕ. Από εκεί η θέα κόβει την ανάσα και η πρόσβαση στην κορυφή του Κισσάβου με το «υπόγειο» εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, είναι μια πολύ εύκολη υπόθεση, καιρού επιτρέποντος, πάντα!

Image

Μπαλκόνι στο Αιγαίο

Με πάνω από 1.200 μόνιμους κατοίκους, η Μελιβοία, θα μπορούσε να φέρει τον τίτλο της «πρωτεύουσας» του Κισσάβου, αν δεν υπήρχε η Αγιά. Κεφαλοχώρι με μεγάλη παράδοση στη σηροτροφία και την οινοπαραγωγή, φημίζεται επίσης για τα εξαιρετικά του κάστανα. Η θέα στον κάμπο της Αγιάς, το Μαυροβούνι και βέβαια το Αιγαίο είναι μοναδική. Μια κατηφόρα -με αρκετές στροφές, βέβαια -σας χωρίζει από τις δημοφιλείς παραλίες της Βελίκας, της Σωτηρίτσας και του Αγίοκαμπου. 

Η Μελιβοία αποτελεί, επίσης, την «πύλη εισόδου» στο Αισθητικό Δάσος Όσσας, το οποίο με έκταση που υπερβαίνει τα 20.000 στρέμματα, είναι το μεγαλύτερο του είδους του στην Ελλάδα και προστατευόμενη περιοχή, ενταγμένη στο δίκτυο «NATURA 2000». Πυκνά, μεικτά δάση με οξιές, βελανιδιές, καστανιές, έλατα προσφέρονται για περιήγηση με αυτοκίνητο, αλλά ακόμα καλύτερα με τα πόδια. Ειδικά το φθινόπωρο με τις χρωματικές εναλλαγές που προσφέρει η μεικτή βλάστηση μαγεύει τον επισκέπτη. Σε αυτή την πλευρά του βουνού, την ανατολική, κρύβεται και ένα από τα πιο εντυπωσιακά «μυστικά» του, ο εντυπωσιακός καταρράκτης της Καλυψούς. Βρίσκεται αρκετά κοντά στην Καρίτσα, ένα χωριό – μπαλκόνι στο Αιγαίο. Ακολουθώντας έναν αρκετά βατό χωματόδρομο που φεύγει νότια από το χωριό μετά από 5 χλμ. περίπου, θα συναντήσετε τις πινακίδες που σηματοδοτούν το σχετικά εύκολο και σύντομο (20-30 λεπτά) μονοπάτι για τον καταρράκτη, στις βάθρες του οποίου μπορείτε να απολαύσετε το μπάνιο σας. Μπάνιο μπορείτε να κάνετε και στις ιαματικές πηγές του Κόκκινου Νερού σε πολύ μικρή απόσταση από την Καρίτσα, ενώ πολύ κοντά στις πηγές θα βρείτε το πέτρινο γεφύρι της Παπαρίζαινας.

Image

Περνώντας στην «πίσω» πλευρά

Φεύγοντας από την Καρίτσα με κατεύθυνση βόρεια μπορείτε να φτάσετε στο Στόμιο και τις εκβολές του Πηνειού. Λίγο πριν το Στόμιο αξίζει μια στάση στη Μονή Αγίου Δημητρίου, γνωστή και ως Παναγία Κομνηνείου ή Οικονομείου. Η επίσημη και επιβλητική ονομασία του μοναστηριού, Κομνήνειος Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου και Αγίου Δημητρίου, συνάδει με την βαρυσήμαντη ιστορία του και τις ρίζες του που χάνονται στα βάθη των βυζαντινών χρόνων.

Από την Καρίτσα μπορείτε να ξαναμπείτε στη «καρδιά» του βουνού, κινούμενοι ανατολικά. Ο δρόμος περνάει στην «πίσω» πλευρά και φτάνει μέχρι το Ορειβατικό Καταφύγιο Κισσάβου στα 1.604 μέτρα, απ’ όπου μετά από περίπου 2 ώρες σχετικά εύκολης πεζοπορίας, μπορείτε να φτάσετε στην κορυφή. Χαμηλότερα, στη Σπηλιά με τις περίφημες ταβέρνες θα ανταμειφθείτε για τον κόπο σας. Από τη Σπηλιά, ένας βατός χωματόδρομος μήκους περίπου 20 χλμ. οδηγεί στα ιστορικά Αμπελάκια. Υπάρχει, βέβαια και πιο «ασφαλής», αλλά μακρύτερη, ασφάλτινη διαδρομή που περνάει από Συκούριο – Ελάτεια -Ευαγγελισμό και Τέμπη. Τα αρχοντικά Αμπελάκια, το πιο διάσημο, ίσως, χωριό του Κισσάβου, αποτελούν τον ιδανικό «επίλογο», το τέλειο «κλείσιμο ενός κύκλου» σε μια πρώτη απόπειρα γνωριμίας με ένα μαγικό βουνό που κρύβει ακόμα πολλά, πολλά μυστικά!