ΠΑΡΑΛΙΑ ΛΑΡΙΣΑΣ - Αμέτρητα χιλιόμετρα ΑιγαίουΔείτε ΠερισσότεραΠΑΡΑΛΙΑ ΛΑΡΙΣΑΣ - Αμέτρητα χιλιόμετρα Αιγαίου
ΑΣΠΡΟΠΟΤΑΜΟΣ - Στη Θεσσαλική ΠίνδοΕκεί που ο αρχαίος «θεός – ποταμός» Αχελώος ξεκινάει το ταξίδι του, ονομάζεται Ασπροπόταμος ή Άσπρος ή Αρούου Άλμπου για τους περήφανους Βλάχους κατοίκους αυτής της πανέμορφης ορεινής περιοχής των Τρικάλων που παίρνει το όνομα της από το ποτάμι. Σε ένα από τα πιο «παρθένα» μέρη της Ελλάδας, κάνει τα πρώτα του βήματα, κατηφορίζοντας τις ανατολικές πλαγιές της Πίνδου, διασχίζοντας υπέροχα μεικτά δάση αειθαλών και φυλλοβόλων δέντρων.Τι κι αν με το πέρασμα των αιώνων ο αρχαίος «θεός – ποταμός» εξέπεσε του «αξιώματος» του; Εδώ στο δυτικό άκρο της Θεσσαλίας εξακολουθεί να έχει το γενικό πρόσταγμα, δίνοντας ζωή στη φύση που τον περιβάλλει. Στην άγρια, ατίθαση, αμόλυντη Νότια Πίνδο, η φύση είναι ο απόλυτος πρωταγωνιστής. 300.000 στρέμματα καλύπτει το Δασικό Σύμπλεγμα Ασπροπόταμου, ένα από τα ωραιότερα της Ελλάδας που αποτελείται από οκτώ δάση Ελάτου, Οξυάς, Πεύκου και Δρυός (Κρανιάς, Δολιανών, Πολυθέας, Καλιρρόης, Στεφανίου, Κατάφυτου, Ανθούσας και Χαλικίου). Τη χλωρίδα της περιοχής συμπληρώνουν οι ιτιές, οι κρανιές, τα πλατάνια, οι καρυδιές, οι αγριοκερασιές, και οι κορομηλιές. Θα βρείτε και θάμνους (κέδρους) ενώ από βότανα ξεχωρίζουν το τσάι, το σαλέπι, η τσουκνίδα, η ρίγανη κ.α.. Πλουσιότατη είναι η περιοχή, επίσης, σε ποικιλία και ποσότητα μανιταριών.Image Ένα τέτοιο περιβάλλον αποτελεί το βασίλειο της άγριας ζωής. Η καφέ αρκούδα, ο λύκος, το ζαρκάδι, νιώθουν «σαν στο σπίτι τους». Όσοι αγαπούν το birdwatching θα αναζητήσουν και θα βρουν γερακίνες, χρυσαετούς, μπούφους, γαλαζοπαπαδίτσες, και πράσινους δρυοκολάπτες. Από τα ψηλά στα χαμηλά, η ερπετοπανίδα περιλαμβάνει σαλαμάνδρες, φρύνους, μεσογειακές χελώνες, αλπικούς τρίτωνες, σαύρες, αλλά και νερόφιδα, οχιές και δεντρογαλιές. Στα νερά του ποταμού «κυκλοφορούν» η ενδημική ιονική πέστροφα, χέλια, πελοποννησιακές μπριάνες και λιάρες.Κάθε φυτό, κάθε δέντρο, κάθε πτηνό, κάθε ερπετό, κάθε ζώο έχει τον δικό του ρόλο στη διατήρηση του οικοσυστήματος που έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000.Image Το τοπίο του ΑσπροπόταμουΤο τοπίο στον Ασπροπόταμο είναι συναρπαστικό: πυκνά δάση, αλπικά λιβάδια, πέτρινα γεφύρια, "ξεχασμένα" μοναστήρια και ποτάμια με κρυστάλλινα νερά συνθέτουν μια εικόνα σχεδόν «αυστρο-ελβετική». Είναι ένα τοπίο που αντιστέκεται στη φθορά του χρόνου και την ανθρώπινη παρέμβαση, μια περιοχή ιδανική για πεζοπορία, ποδηλασία βουνού, ορειβασία και εξερεύνηση της άγριας φύσης, καθώς διαθέτει αρκετά σηματοδοτημένα μονοπάτια που προσφέρονται για ήρεμες και μαγευτικές διαδρομές. Μια από τις ωραιότερες εποχές για να απολαύσετε τα τοπία του Ασπροπόταμου είναι το φθινόπωρο, όταν στα μεικτά δάση του, τα ζεστά χρώματα της οξιάς και της βελανιδιάς αναμειγνύονται με το σκουροπράσινο του έλατου.Στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα ορθώνονται πανύψηλες κορυφές. Ξεχωρίζουν η Κακαρδίτσα (2429 μ.), το ψηλότερο βουνό της Νότιας Πίνδου και ολόκληρης της Δυτικής Θεσσαλίας, ο Λάκμος ή Περιστέρι ( ψηλότερη κορυφή η Τσουκαρέλα - 2.295 μ.) και η Νεράιδα ή Καπ Γκρας (1930μ.). Ανάμεσα τους κυλούν οι παραπόταμοι και ο ίδιος ο Άσπρος, ειδικά την άνοιξη, ορμητικός, με την επιφάνεια του να αφρίζει και να «ασπρίζει».Λίγο χαμηλότερα από τις κορυφές του Λάκμου, βρίσκεται ένα από τα πιο συναρπαστικά και ιδιαίτερα τοπία της Ελλάδας, οι πηγές του Αχελώου με τους πανέμορφους μαιάνδρους, η θρυλική Βερλίγκα. Κατά την αρχαιότητα οι πηγές θεωρούνταν ιερές και φυλάσσονταν από μικρές θεότητες.Image Προς αποφυγήν παρεξηγήσεωνΠρώτον: Ο Ασπροπόταμος και ο Αχελώος είναι το ίδιο ποτάμι, το δεύτερο μεγαλύτερο της Ελλάδας, με μήκος που φτάνει τα 220 χλμ. . Όσο κινείται δίπλα στις πλαγιές της Πίνδου ονομάζεται Ασπροπόταμος, όταν βγαίνει στις «ανοιχτωσιές» ονομάζεται Αχελώος.Δεύτερον: Περιοχή Ασπροποτάμου θεωρείται ολόκληρη η περιοχή ανάμεσα σε Κακαρδίτσα και Λάκμο στα Δυτικά, και Κόζιακα στα Ανατολικά. Οποιοδήποτε χωριό βρίσκεται κοντά ή δίπλα στον Ασπροπόταμο ή τους παραποτάμους του, θεωρείται «χωριό του Ασπροπόταμου». Τουτέστιν, από το Περτούλι στα ανατολικά μέχρι το Χαλίκι στα δυτικά και από το Στεφάνι στα βόρεια μέχρι τη Μεσοχώρα στα νότια, ότι βρίσκεται εντός αυτού του «τετράπλευρου» θεωρείται «χωριό του Ασπροπόταμου».Η αντίληψη αυτή τείνει να αλλάξει τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά το «Σχέδιο Καποδίστριας» στο οποίο συμπεριλαμβανόταν η Διευρυμένη Κοινότητα Ασπροποτάμου, που λειτούργησε από το 1999 έως το 2010 και περιελάμβανε τα χωριά Ανθούσα, Χαλίκι, Κρανιά, Κατάφυτο, Μηλιά, Αγία Παρασκευή, Καλλιρρόη, Πολυθέα και Στεφάνι. Αν σε αυτά τα 9 χωριά προσθέσετε δύο που επί «Καποδίστρια» ανήκαν στον Δήμο Αιθήκων, το Γαρδίκι και την Αθαμανία, έχετε τα χωριά που αποτελούν αυτό που σήμερα θεωρείται ο «σκληρός πυρήνας» των χωριών του Ασπροπόταμου. Η σύγχυση επιτείνεται αν συνυπολογίσουμε ότι σήμερα, με το «Σχέδιο Καλλικράτης», τα πρώτα 9 χωριά ανήκουν στον Δήμο Μετεώρων, ενώ τα άλλα 2 στον Δήμο Πύλης.Image Με βάση αυτή την «νέα» αντίληψη, «σύνορο» θεωρείται η γέφυρα του Αλέκου, όπου βρίσκεται και η ομώνυμη «πλαζ», αγαπημένη όσων προτιμούν τα καλοκαιρινά μπάνια τους σε ποτάμι. Η πρόσβαση στην περιοχή μπορεί να γίνει από δύο πλευρές. Από βόρεια, από την πλευρά της Καλαμπάκας, από ένα υπέροχο πέρασμα που στα βλάχικα ονομάζεται Κιάτρα Μπροάστα («Ορθή Πέτρα»), το οποίο, δυστυχώς, καταστράφηκε από το πέρασμα της κακοκαιρίας Daniel. Οι εργασίες αποκατάστασης έχουν ξεκινήσει, έχει ανοιχτεί χωματόδρομος, στρωμένος με χαλίκι, ο οποίος επιτρέπει ξανά την πρόσβαση και με συμβατικό όχημα (με λίγη προσοχή).Ο δεύτερος και δημοφιλέστερος τρόπος πρόσβασης είναι από νότο, από την πλευρά της Πύλης και περιλαμβάνει το πέρασμα από τα πιο αναπτυγμένα τουριστικά χωριά των ορεινών Τρικάλων, την Ελάτη, το Περτούλι και το Νεραϊδοχώρι.Image Gini vinis, oaspe!Όσο όμορφος κι αν είναι ένας τόπος, μια επίσκεψη που δεν συμπεριλαμβάνει τη γνωριμία με τους κατοίκους του και τα έργα τους, είναι λειψή. Ο Ασπροπόταμος είναι 100% «επικράτεια» Βλάχων, αυτής της περήφανης, ορεσίβιας, ημινομαδικής φυλής που από τα αρχαία χρόνια διαφεντεύει τα περάσματα της Πίνδου και όχι μόνο. Σας περιμένουν στα όμορφα χωριά τους, κάποιες χιλιάδες από αυτούς το καλοκαίρι, πολύ-πολύ λιγότεροι τον χειμώνα, για να σας υποδεχτούν ζεστά με ένα «Gini vinis, oaspe», δηλαδή «καλώς ήλθες, φίλε» στη λατινογενή γλώσσα τους. Μπορεί να μπερδευτείτε σε σχέση με το που ακριβώς βρίσκεστε όταν τους ακούσετε να μιλούν για τα χωριά τους με τις παλιές τους ονομασίες (Κρανιά – Κόρνου, Αγία Παρασκευή – Τζούρτζια, Ανθούσα – Λιπινίτσα, Αθαμανία – Μουτσιάρα, Καλιρρόη – Βελίτσιανη, Κατάφυτο – Κότορι, Πολυθέα – Δραγοβίστι, Στεφάνι – Σκληνιάσα), αλλά μην ανησυχείτε! Όπου κι αν βρίσκεστε, είστε σε καλά χέρια!Οι παραδοσιακές ασχολίες των κατοίκων της περιοχής, κυρίως κτηνοτροφία και υλοτομία, αλλά και οι δύσκολες καιρικές συνθήκες στην περιοχή κατά τους χειμερινούς μήνες, επέβαλαν τον νομαδικό τρόπο ζωής. Το φθινόπωρο έπαιρναν τις «βλαχόστρατες» για να κατηφορίσουν από τις πλαγιές της Πίνδου προς τα πεδινά και την άνοιξη έκαναν την αντίστροφη διαδρομή. Συνηθισμένοι στις συχνές μετακινήσεις πολλοί από τους κατοίκους γίνονταν κυρατζήδες (αγωγιάτες). Το χειμώνα τα χωριά ερήμωναν και πίσω έμεναν μόνο κάποιοι φύλακες να προσέχουν τις περιουσίες, ένας «θεσμός» που διατηρήθηκε μέχρι πριν λίγες δεκαετίες.Image Η νομαδική αυτή νοοτροπία διατηρείται στις μέρες μας, ακόμα και όταν δεν συντρέχουν «επαγγελματικοί» λόγοι. Τον χειμώνα, οι κάτοικοι είναι λιγοστοί, αλλά το καλοκαίρι τα χωριά πλημμυρίζουν από κόσμο. Τα μεγαλύτερα από αυτά (Κρανιά, Γαρδίκι, Αγία Παρασκευή, Χαλίκι) αριθμούν κάποιες χιλιάδες «παραθεριστών». Οι Βλάχοι αγαπούν τα χωριά τους όσο και τις ιδιαίτερες παραδόσεις τους, τις οποίες τιμούν με κάθε ευκαιρία και σε κάθε έκφανσή τους. Πολύ ξεχωριστή θέση στην καρδιά τους έχει η μουσική του τόπου τους, με την χρήση του ακορντεόν να αποτελεί συχνά ένα σημαντικό στοιχείο διαφοροποίησης από τις άλλες δημοτικές μουσικές της Πίνδου. Ένα αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημαΗ αλήθεια είναι ότι τα χωριά του Ασπροπόταμου – με εξαίρεση την Ανθούσα και το Χαλίκι όπου κυριαρχεί η πέτρα – αν και περιβάλλονται από τοπία ασύλληπτης ομορφιάς, δεν διακρίνονται εξίσου για τον αρχιτεκτονικό τους χαρακτήρα. Ο λόγος είναι ότι καταστράφηκαν από τους Γερμανούς κατακτητές κατά τη διάρκεια της εκκαθαριστικής επιχείρησης «Πάνθηρας» (18 Οκτωβρίου 1943 – 7 Νοεμβρίου 1943) η οποία ισοπέδωσε τα χωριά του Ασπροποτάμου (και άλλων ορεινών περιοχών της Βόρειας και Δυτικής Ελλάδας) με την «δικαιολογία» ότι οι κάτοικοι συνεργάζονταν και πρόσφεραν καταφύγιο στους αντάρτες του ΕΛΑΣ. Image Παρ’ όλα αυτά, η ύπαρξη ενός και μόνο κτηρίου, η εικόνα ενός από τους ομορφότερους ναούς της Ελλάδας, αρκεί να αναπληρώσει αυτό το αρχιτεκτονικό «έλλειμμα». Ο λόγος για την εκκλησία του Τιμίου Σταυρού (γνωστή και ως «Μονή Δολιανών»), η οποία εντυπωσιάζει με τους 13 τρούλους της και δικαιολογημένα αποκαλείται «ο Παρθενώνας του Ασπροποτάμου». Πάρτε το χρόνο σας και απολαύστε αυτό το σπάνιας αρχιτεκτονικής αξίας μνημείο. Ούτως ή άλλως, ο χρόνος στον Ασπροπόταμο κυλάει πιο αργά και η κάθε στιγμή αποκτά νόημα. Γιατί δεν είναι ένας τουριστικός προορισμός με την παραδοσιακή έννοια. Είναι ένα καταφύγιο για όσους αναζητούν αυθεντικότητα, ηρεμία και σύνδεση με τη φύση και την παράδοση.
