Η περιοχή ανάμεσα στο «βουνό των Κενταύρων», το Πήλιο και το «βουνό των Τιτάνων», την Οθρυ, σχεδόν ταυτίζεται με τα γεωγραφικά όρια των Δήμων Ρήγα Φεραίου και Αλμυρού. Έχει τα πάντα: βουνά, κάμπο, λίμνες, γραφικά παραθαλάσσια χωριά, μύθους και ιστορία, αλλά για κάποιον, ανεξήγητο λόγο έχει μείνει μέχρι τώρα μακριά από τα «φώτα των προβολέων». 

Η περιήγηση μπορεί να ξεκινήσει από το βορειότερο άκρο, από το σημείο όπου το Πήλιο συναντάει το Μαυροβούνι και η Π.Ε. Μαγνησίας την Π.Ε. Λάρισας. Εκεί, στο «βορειότατο Πήλιο», που διοικητικά ανήκει στον Δήμο Ρήγα Φεραίου, θα βρείτε δύο υπέροχα χωριά, το Κεραμίδι και το Βένετο, αλλά και μια πανέμορφη παραλία, το Καμάρι. Μέσα στα δάση του Πηλίου, θα βρείτε δύο από τα σημαντικότερα θρησκευτικά μνημεία της Θεσσαλίας, τις Μονές Φλαμουρίου και Σουρβιάς. 

Image

Η αναγεννημένη λίμνη και η πατρίδα του Ρήγα

Κατηφορίζοντας από το βουνό θα αντικρύσετε τα μαγευτικά τοπία της «ταλαιπωρημένης», αλλά αναγεννημένης Κάρλας, μιας λίμνης που κατά την αρχαιότητα ήταν γνωστή ως Βοιβηίς, αποξηράθηκε τη δεκαετία του 1960 και «επανασυστάθηκε» τα τελευταία χρόνια. Εξαπλασίασε την έκταση της με το πέρασμα της κακοκαιρίας Daniel, τον Σεπτέμβριο του 2023, προκαλώντας μεγάλες καταστροφές, αλλά τώρα έχει επανέλθει στην «κανονικότητα». Αν θέλετε να μάθετε πως ήταν η ζωή στην Κάρλα πριν την αποξήρανση της, επισκεφθείτε το Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας (T/ +302421058659) στα Κανάλια. 

Νοτιοανατολικά της λίμνης βρίσκεται το Βελεστίνο («Φέρες»), πατρίδα του μεγάλου Έλληνα στοχαστή, συγγραφέα, πολιτικού και επαναστάτη Ρήγα Φεραίου (ή «Βελεστινλή»). Ο πρωτεργάτης του Νεοελληνικού Διαφωτισμού τιμάται στην γενέτειρα του με μουσεία, προτομές και τοπικά αφηγήματα που κρατούν τη μνήμη του ζωντανή. Στο Δημαρχείο φυλάσσεται μία από τις 5 περίφημες Χάρτες του. 

Ίχνη της αρχαίας πόλης των Φερών, διάφορων εποχών, βρίσκονται διάσπαρτα μέσα και γύρω από το Βελεστίνο, καταδεικνύοντας τη διαχρονική στρατηγική σημασία της. Έχει προταθεί η αναστήλωση κάποιων από τα αρχαία μνημεία και οργάνωση ενός Αρχαιολογικού-Ιστορικού Πάρκου Φερών-Βελεστίνου, που θα ενώσει όλες τις αρχαίες «κουκίδες»!

Image

Στα όρια του μύθου και της ιστορίας

Η πόλη του Αλμυρού, σημαντικό οικονομικό και διοικητικό κέντρο, βρίσκεται στο μέσο μιας πεδιάδας που στα αρχαία χρόνια ήταν γνωστή ως Κρόκιο Πεδίο. Εδώ πραγματοποιήθηκε το 353 π.Χ. η ομώνυμη μάχη, μια από τις σημαντικότερες του Γ’ Ιερού Πολέμου (για τον έλεγχο του Μαντείου των Δελφών)  ανάμεσα σε Μακεδόνες και Θεσσαλούς, από τη μια πλευρά και Φωκείς και Αθηναίους, από την άλλη. Η μάχη έληξε με συντριπτική νίκη του Φίλιππου Β’ της Μακεδονίας, ο οποίος ανακηρύχθηκε άρχοντας (και) της Θεσσαλίας. Για να γιορτάσει τη νίκη του, έδωσε στην νεογέννητη κόρη του το όνομα «Θεσσαλονίκη» («Νίκη της Θεσσαλίας»).

Πέρα από αυτό το σπουδαίο ιστορικό γεγονός η περιοχή συνδέεται και με ένα σημαντικό μύθο, σύμφωνα με τον οποίο, κάπου εδώ προσάραξε το πλοίο του Δευκαλίωνα και της Πύρρας κατά τον Κατακλυσμό που προκάλεσε ο Δίας. Αυτοί οι δύο αναγέννησαν το ανθρώπινο είδος φέρνοντας στη ζωή τον πρώτο Έλληνα! 

Κοντά στην πόλη του Αλμυρού (η οποία αποτελεί ιστορική συνέχεια της αρχαίας πόλης Άλος), θα βρείτε το Δάσος Κουρί, το οποίο αν και έχει συρρικνωθεί σε σχέση με το παρελθόν εξακολουθεί να αποτελεί αγαπημένο χώρο αναψυχής ντόπιων και επισκεπτών. Σε μικρή απόσταση από τον γειτονικό, προσφυγικό οικισμό της Ευξεινούπολης, θα βρείτε ένα εντυπωσιακό, γεωλογικό «παράδοξο». Τις «δίδυμες», ολοστρόγγυλες λίμνες Ζερέλια (ή «Ζηρέλια») για την προέλευση των οποίων ακόμα αναζητείται η οριστική εξήγηση. Είναι αποτέλεσμα ηφαιστειακής δραστηριότητας ή πτώσης μετεωριτών; Οι επιστήμονες τείνουν να καταλήξουν στη δεύτερη εκδοχή! 

Image

Στα όρια του Δήμου Αλμυρού θα βρείτε όμορφες παραλίες και  γραφικούς παραθαλάσσιους οικισμούς στην είσοδο του Παγασητικού κόλπου, όπως η Αμαλιάπολη («Νέα Μιτζέλα»), οι Νηές, το Πηγάδι Πτελεού και το Αχίλλειο με ωραίες ψαροταβέρνες και τσιπουράδικα. Στην Αμαλιάπολη και το Αχίλλειο υπάρχουν οι υποδομές για υποδοχή ιστιοπλοϊκών σκαφών που κάνουν τον περίπλου του Παγασητικού ή κάνουν μια στάση στο ταξίδι τους από και προς τις Βόρειες Σποράδες.

Όθρυς, το βουνό των εκπλήξεων

Η Όθρυς (ή «Ορθρυς») με την ψηλότερη κορυφή της να φτάνει στα 1726 μέτρα, αποτελεί το φυσικό σύνορο ανάμεσα σε Μαγνησία και Φθιώτιδα, ανάμεσα σε Θεσσαλία και Στερεά Ελλάδα. Είναι ένα βουνό που καλύπτεται από πέπλο μυστηρίου, έχει συνδεθεί με τον μύθο των Τιτάνων και κρύβει πολλά μυστικά, τόσο για τον φυσιολάτρη όσο και για τον ιστοριοδίφη. 

Image

Στο υπέροχο φυσικό τοπίο της κρύβονται φαράγγια, καταρράκτες, πέτρινα γεφύρια και περισσότερα από 50 σπήλαια. Δυτικά του χωριού Άγιος Ιωάννης στα 1200 μέτρα υψόμετρο βρίσκεται το υπόγειο ποτάμι της Νεροσπηλιάς, ένα από τα μεγαλύτερα της Ελλάδας, με μήκος εξερευνημένων διαδρομών που φτάνει τα 1400 μέτρα. 

Σε αυτή την πλευρά του βουνού, κοντά στο χωριό Κοκκωτοί, βρίσκεται και το σημαντικότερο προσκύνημα της περιοχής, η Άνω Μονή Παναγίας Ξενιάς, η ίδρυση της οποίας τοποθετείται περίπου στα τέλη 10^ου αιώνα. Ο τοπικός προσδιορισμός «Άνω», είναι απαραίτητος για τον διαχωρισμό της από δύο άλλα μοναστήρια που επίσης έχουν το «επίθετο» Ξενιάς και βρίσκονται χαμηλότερα: την Παλαιά Κάτω Μονή Ξενιάς και τη Νέα Κάτω Μονή Ξενιάς. Αν συνυπολογίσουμε ότι στο πέρασμα των χρόνων, άλλα 3 μοναστήρια που δεν υπάρχουν πια, είχαν το ίδιο όνομα, η σύγχυση μοιάζει αναπόφευκτη. 

Image

Μιλώντας για πράγματα που δεν υπάρχουν πια, κατεβαίνοντας από την Όθρυ, αξίζει να κάνετε μια στάση στον Παλαιό Πλάτανο, ένα χωριό που καταστράφηκε και ξανακτίστηκε αμέτρητες φορές από τον 16^ο αιώνα και μετά για να εγκαταλειφθεί οριστικά τη δεκαετία του 1960. Το «χωριό-φάντασμα» πρέπει να ήταν το ομορφότερο της περιοχής. Τα πέτρινα ερείπια του και ειδικά ο ναός του Αγίου Ιωάννη Πρόδρομου προκαλούν ρίγη συγκίνησης σε κάθε επισκέπτη. 

Η Βυζίτσα θα μπορούσε να είναι ένα υπαίθριο μουσείο Πηλιορείτικης αρχιτεκτονικής καθώς διασώζονται είκοσι, περίπου, αναστηλωμένα τριώροφα αρχοντικά από τα τέλη του 18^ου έως τα μέσα του 19^ου αιώνα. Χτισμένα με ντόπια πέτρα και πλάκες, με χαγιάτια, οντάδες, ξύλινα πατώματα, ξυλόγλυπτο διάκοσμο και με περίτεχνες αυλές, είτε περιτειχισμένες είτε όχι, μικρότερα παράσπιτα όπως φούρνο, σπίτι για τον επιστάτη και στάβλο, τα αρχοντικά της Βυζίτσας, υπογραμμίζουν με μοναδικό τρόπο την κουλτούρα και την ξεχωριστή παράδοση του τόπου. Για τη θέση τους και το πώς θα τα εντοπίσετε, θα σας κατατοπίσει ο ζωγραφισμένος χάρτης στο υπαίθριο πάρκινγκ.

Η «κρίσιμη» στιγμή για την διατήρηση του αρχιτεκτονικού χαρακτήρα του οικισμού ήταν το 1976 όταν ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (ΕΟΤ) ενέταξε, με τη συγκατάθεση των ιδιοκτητών, αρκετά από τα κτίρια σε πρόγραμμα αποκατάστασης και διατήρησης, μετατρέποντας τα σε παραδοσιακούς ξενώνες, οι οποίοι πήραν τα ονόματα των παλιών ή νεότερων ιδιοκτητών τους όπως Κόντου, Καραγιαννόπουλυ, Βέργου, Κυριακόπουλου, Δήμου, Γερουλάνου.

Image

Πλατεία για βραβείο

Από τον υπαίθριο χώρο στάθμευσης, ένα ανηφορικό καλντερίμι οδηγεί στην «καρδιά» του χωριού, την υπέροχη πλατεία του, αναμφισβήτητα μια από τις ομορφότερες του Πηλίου. Τα πλατάνια προσφέρουν άπλετη σκιά τους πιο ζεστούς μήνες του χρόνου και διάσπαρτες κρήνες συνεισφέρουν τη δροσιά τους, ενώ ταβέρνες και καφέ θα καλύψουν τις πιο «γήινες» ανάγκες σας. Η πλατεία ανακηρύχθηκε ως μνημείο το 1967 και ο υπόλοιπος οικισμός ακολούθησε το 1976. Ακτινωτά απλώνονται πέτρινα σοκάκια που θα σας οδηγήσουν στις διάφορες γειτονιές του χωριού, αλλά και ακόμα πιο πέρα, στις κατάφυτες πλαγιές που το περιβάλλουν. 

Επιστρέφοντας στο χώρο στάθμευσης, δεν πρέπει να παραλείψετε μια επίσκεψη στο ναό Ζωοδόχου Πηγής. Ο ναός, μια πετρόκτιστη, τρίκλιτη βασιλική έχει μακρά και «ταραγμένη» ιστορία. Κτίστηκε το 1725, καταστράφηκε από τους Τούρκους το 1821, ξαναχτίστηκε μόλις δύο χρόνια αργότερα, αλλά υπέστη σοβαρά πλήγματα από τους σεισμούς του 1864, του 1955 και του 1957 και τελικά έκλεισε. Αναστηλώθηκε το 2001 και έκτοτε λειτουργεί κανονικά. Εντυπωσιάζει το παμπάλαιο ξυλόγλυπτο τέμπλο της, σε ασυνήθιστους γαλάζιους τόνους, αλλά και οι μικροί θόλοι, οι οποίοι κρύβουν αναποδογυρισμένα πιθάρια που βελτιώνουν την ακουστική.

Image

Πολύ κοντά στον ναό θα βρείτε το κατάστημα του Αγροτουριστικού Συνεταιρισμού Γυναικών Βυζίτσας - "Εσπερίδες", όπου μπορείτε να προμηθευτείτε πεντανόστιμα χειροποίητα κεράσματα, γλυκά του κουταλιού, τσιτσίραβλα, τουρσί, πίτες, συροπιαστά, τραχανά, σταφιδόψωμα, αμυγδαλόπιτες, τσουρέκια κ.α.  Στο φιλόξενο εργαστήρι τους θα μάθετε τα μυστικά τους. Οι γυναίκες του συνεταιρισμού συχνά αναλαμβάνουν να «στήσουν» τραπέζια, παρουσιάζοντας τη φημισμένη πηλιορείτικη κουζίνα σε επίσημους καλεσμένους. Πάντα βγάζουν το χωριό τους, αλλά και ολόκληρο το Πήλιο, ασπροπρόσωπο!

Σύντομη ιστορική αναδρομή

Μπορεί σήμερα η Βυζίτσα να είναι ένας από τους πιο γνωστούς προορισμούς του Πηλίου, αλλά κάποτε ήταν ένας «ταπεινός» μαχαλάς του Αγίου Γεωργίου Νηλείας. Οι πρώτοι κάτοικοί της υπολογίζεται ότι εγκαταστάθηκαν εδώ περί το 1650 μ.Χ. και δεν πρέπει να ήταν πάνω από 30 οικογένειες. Υπό τον φόβο των πειρατών παρέμεναν στην αθέατη πλευρά του βουνού και μόνο όταν αυτός ο φόβος εξέλιπε, εξαπλώθηκαν ανατολικότερα. Με τη διάνοιξη του κεντρικού δρόμου, τη δεκαετία του 1970, το χωριό επεκτάθηκε και προς τα νότια φτάνοντας σε ένα αριθμό οικημάτων που σήμερα ξεπερνάει τα 300.