Η Μονή Πέτρας στη Λίμνη Πλαστήρα

Η Μονή ανήκει διοικητικά στον Δήμο Λίμνης Πλαστήρα και γεωγραφικά βρίσκεται κοντά στο χωριό Καταφύγιο, από το οποίο και πήρε το δεύτερο όνομά της (Μονή Πέτρας Καταφυγίου). Η πρόσβαση στη Μονή γίνεται από δρόμο που ξεκινά από το χωριό Καταφύγιο και συνεχίζει μέσα από ένα εντυπωσιακό φυσικό τοπίο με θέα τα βουνά των Αγράφων και την ευρύτερη περιοχή της λίμνης. Το τοπίο γύρω από τη Μονή είναι ιδανικό για ήρεμες περιηγήσεις και προσφέρει στιγμές γαλήνης και περισυλλογής.

Στο μέρος αυτό, κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας, χτίστηκε το ανδρικό μοναστήρι της Παναγίας Πέτρας. Η χρονολογία κτίσεως της μονής θεωρείται η περίοδος 1550-1600. Πήρε το όνομά της από το βράχο στο επίπεδο του οποίου βρίσκεται. Βορειοανατολικά του βράχου υπάρχει μία μεγάλη φυσική σπηλιά. Εκεί κατά την παράδοση ποιμένες της περιοχής βρήκαν τη θαυματουργό εικόνα της Παναγίας Οδηγήτριας, έργο του Ευαγγελιστού Λουκά.

Ο «Παρθενώνας των Αγράφων»

Το Καθολικό της Μονής είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα μοναστηριακής αρχιτεκτονικής της εποχής. Είναι τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα, ενώ το εσωτερικό κοσμείται από εντυπωσιακές τοιχογραφίες που χρονολογούνται στον 17ο αιώνα. Ξεχωρίζει το ξυλόγλυπτο τέμπλο, εξαιρετικής τέχνης, καθώς και φορητές εικόνες σημαντικής καλλιτεχνικής και θρησκευτικής αξίας.

Το παρεκκλήσι στα νοτιοδυτικά του καθολικού είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Κτίστηκε την ίδια εποχή με το καθολικό. Έχει τη μορφή του μονόκλιτου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού και αγιογραφήθηκε το 1673 από τον ζωγράφο Ιωάννη τον "ευτελή. Έχει υποστηριχθεί ότι συμμετρικά προς αυτό υπήρχε και άλλο παρεκκλήσι από το οποίο δεν βρέθηκαν ίχνη κατά τις πρόσφατες έρευνες.

Λόγω της μεγάλης αρχιτεκτονικής αξίας του Καθολικού, η μονή της Πέτρας συχνά αποκαλείται και «Παρθενώνας των Αγράφων».

Η ιστορική συμβολή της μονής

Κατά την τουρκοκρατία η μονή είχε σημαντική εθνική συμβολή. Στο χώρο της λειτουργούσε βιβλιοθήκη και κρυφό σχολείο και φιλοξενήθηκαν μεγάλοι αγωνιστές της Επαναστάσεως του 1821. Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, «καπετάνιος των Αγράφων» από το 1822 έρχεται με τα παλληκάρια του στη μονή, όπου φιλοξενείται και περνάει το Πάσχα του 1823 μαζί με τους μοναχούς. Επίσης, την Ιερά Μονή Παναγίας Πέτρας επισκέφθηκε και θαύμασε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, στα μέσα της δεύτερης περιοδείας του.

Το μοναστήρι ερημώθηκε στις αρχές του 20^ου αιώνα επαναλειτούργησε από την δεκαετία 1920-30 και ξαναεγκαταλείφθηκε την δεκαετία του 1980. Σήμερα διαμένει εκεί πολυάριθμη και πολυεθνική ανδρώα αδελφότητα που έχει αναλάβει την ανακαίνισή της. Η μονή χαρακτηρίσθηκε «Ιστορικό διατηρητέο μνημείο» το 1967. Πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου, καθώς επίσης και στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος (6 Αυγούστου) και της Ζωοδόχου Πηγής. 

Η μονή βρίσκεται σε υψόμετρο 600 μ., κοντά στη Λίμνη Πλαστήρα και απέχει 20 χλμ. από την Καρδίτσα. Είναι επισκέψιμη καθημερινά από τις 7 το πρωί έως τις 9 το βράδυ.